اتاق تمیز اصولاً به محیطی گفته میشود که در آن فعالیتهایی جهت تولید یا تحقیقات علمی و صنعتی صورت گرفته و در این محیط مقدار آلایندههای زیستمحیطی بسیار پایینتر از حد معمول فضای یک محیط بسته میباشد. آلایندههای معمول عبارتند از: گرد و غبار، میکروبهای معلق در فضا و بخار مایعات محیطی. به طور دقیقتر اتاق تمیز محیطی با آلایش کنترل شده ذرات معلق در فضاست که در هر متر مکعب آن تعداد معینی ذره موجود است. بطور مثال در ساختار تعریف شده در ISO 9 برای اتاقهای تمیز تعداد کمتر از ۳۵ میلیون ذره در هر متر مکعب تشریح شدهاست.
جریان هوای هدایت شده به داخل اتاقهای تمیز توسط دستگاه مخصوص تصفیه و فیلتر میشوند و همچنین هوای داخل محیط بهطور دائم در چرخش و تصفیه مجدد قرار میگیرد. از نظر جریان هوا میتوان اتاقهای تمیز را به دودسته کلی تقسیم نمود: اتاق تمیز با جریان لامینار (یک سویه) و اتاق تمیز با جریان غیر لامینار (غیر یک سویه). انتخاب نوع جریان اتاق تمیز با توجه به کلاس اتاق تمیز و کاربرد آن صورت میگیرد. اتاقهای تمیز با جریان یک سویه کلاس بالاتر و یا به عبارتی اتاق تمیز با درجه تمیزی بالاتری را فراهم میسازند، در نتیجه در صنایع حساستر به آلودگیهای ذرهای و میکروبی از این نوع اتاق تمیز استفاده میشود.
برخی اتاقهای تمیز دارای فشار مثبت هوا هستند و در این موارد در صورت وجود هرگونه درز و شیار در محیط اتاق تمیز به هوای بیرون، هوا از محیط اتاق تمیز خارج میشود و با این فشار مثبت هوا، از ورود هوای بیرون از این شیارها به داخل اتاق جلوگیری میشود. برخی اتاقهای تمیز به دستگاههای ویژه کنترل رطوبت هوا مجهز هستند تا در موارد مورد نیاز رطوبت محیط را پایین نگه دارند. در حالت کلی اتاقهای تمیز در هر رده بنا بر تعریف اولیه و مشخص باید دما، رطوبت، فشار مشخصی داشته باشند.
شرایط کاری در اتاقهای تمیز ایجاب میکند که کارکنان از اتاقهای تعویض لباس وارد اتاق تمیز میشوند و همواره از لباسهای مخصوص و پوشیده مانند کلاه و ماسک و دستکش و روپوش و کفش ویژه و… استفاده نمایند. حتی وسایل کار و دستگاههای موجود در اتاق تمیز نیز به شکلی طراحی شدهاند تا کمترین تعداد ذرات معلق در هوا از نتیجه کارشان حاصل شود. قابل توجهاست که اتاق تمیز محیط استریل نیست و الزاماً به دلیل تعداد کنترل شده ذرات معلق در هوای محیط، اتاق تمیز نامیده میشود.
اتاقهای تمیز بر اساس تعداد و حجم ذرات معلق در هر واحد از هوای محیطشان در کلاسهای مختلف تقسیمبندی میشوند. اعداد بزرگی مانند کلاس ۱۰۰ یا کلاس ۱۰۰۰ مربوط به سیستم آمریکایی رده بندی میباشند و اجازه حضور ذرات با سایز ۰٫۵ میکرومتر یا بزرگتر را در هر فوت مکعب نمیدهند. این نوع استاندارد آمریکایی اجازه درج بالاتر را میدهد پس میتوان پیشبینی کرد که ممکن است کلاس ۲۰۰۰ نیز پدید آید. اعداد کوچکتر به سیستم بینالمللی ایزو ۱۴۶۶۴-۱ مربوط میشوند که از سیستم لگاریتم اعشاری برای تعیین تعداد ذرات معلق در هوا استفاده میکنند که از پایه ۰٫۱ میکرومتر آغاز میشوند و برای نمونه اتاق تمیز کلاس ۵ در بیشترین تعداد مجازش دارای ۱۰۰۰۰۰ عدد ذره میباشد. هر دو این استانداردها یک رابطه معکوس دوطرفه بین تعداد و اندازه ذرات معلق در هوا ایجاد کردهاند. به همین دلیل هرگز چیزی به عنوان تعداد صفر ذره معلق در هوا نخواهیم داشت. قابل ذکر است که در یک اتاق معمولی (محیط خانه) در حدود یک میلیون ذره موجود است.